ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Άραγε πόσο καλύτερο θα ήταν το σύστημα μας αν υπήρχε ένα σχολείο σαν το summer hill; Πόσο εύκολο είναι το σχολείο να είναι κατάλληλο για τα παιδιά  και όχι τα παιδιά κατάλληλο για το σχολείο; "Το summer hill είναι το μοναδικό σχολείο χωρίς πόρτα!Στρίβεις σε ένα δρομάκι και ξαφνικά είσαι μέσα" To summer hill είναι το όνομα ενός μικρού σχολείου αλλά ταυτόχρονα και συνάμα ένα από τα πιο σημαντικά πειράματα στον τομέα της παιδαγωγικής ψυχολογίας.  Ιδρύθηκε το 1921 από τον Αλεξάντερ Σαδερντάλ Νήλ και υπάρχει ακόμα και σήμερα.Βρίσκεται στην Αγγλία. Η εισαγωγή του σε αυτό, γίνεται από μια αίτηση που κάνει ο γονέας και είναι μια μικρή κοινότητα αφού  αφενός δέχεται μαθητές από άλλες χώρες και αφετέρου τα παιδιά μένουν μέσα σε αυτό. Πρόκειται για ένα σχολείο που δεν στοχεύει να μορφώσει συστηματικά τους μαθητές,  αλλά να τους καλλιεργήσει. Είναι αντί-αυταρχικό, είναι ένα σχολείο που δείχνει απεριόριστη εμπιστοσύνη στην κρίση και στις

Η Μαρία Μοντεσόρι, Ιταλική παιδαγωγός γεννήθηκε στις 31 Αυγούστου το 1870 και απεβίωσε στις 6 Μαΐου  1952. Για την εποχή της οι παιδαγωγικές μεθόδους της αποτέλεσαν πρωτοπορία και εξακολουθούν να εφαρμόζονται και σήμερα σε αρκετά σχολεία σε όλη την Ευρώπη,  που ονομάζονται ¨Μοντεσοριανά σχολεία¨ ή ¨Μοντεσοριανές σχολές¨. Γεννήθηκε στην Ιταλία και σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Ρώμης, όπου αποφοίτησε ως πρώτη γιατρός στην πατρίδα της. Γρήγορα, όμως διαπίστωσε την αγάπη της προς τα παιδιά και αφοσιώνεται σε αυτά, αφού σπουδάζει ψυχολογία και παιδαγωγικά. Γυρίζει όλο τον κόσμο κηρύσσοντας πως το σημαντικότερο όπλο προς την διαπαιδαγώγηση των παιδιών είναι η αγάπη και ο σεβασμός ως προς την προσωπικότητα του παιδιού ανεξάρτητα από τον δείκτη νοημοσύνης  ή τις μαθησιακές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα παιδί. Σύμφωνα με τη μέθοδο Μοντεσόρι, το παιδί συμμετέχει στη γνώση και με τις πέντε αισθήσεις του και εκπαιδεύεται χωρίς σχολικούς καταναγκασμούς.  Διάφορα αντικείμενα το β

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Τι είναι οριοθέτηση; Γιατί τα όρια είναι απαραίτητο στα παιδιά; Σε ποια ηλικία τα βάζουμε ; Η οριοθέτηση ουσιαστικά είναι κανόνες που βάζουμε στο παιδί για την σωματική του και τη ψυχική του υγεία.΄ Οι κανόνες αφορούν σε δραστηριότητες της καθημερινής ζωής του παιδιού όπως:Ύπνος, παιχνίδι, διατροφή, έξοδος, ντύσιμο, μελέτη, ηλεκτρονικά παιχνίδια, τηλεόραση. Τα όρια είναι απαραίτητα αφενός για τη σωματική ακεραιότητα του παιδιού  και αφετέρου για να ξέρει το παιδί σε τι πλαίσια μπορεί να κινηθεί. Έρευνες έχουν δείξει ότι το παιδί χωρίς όρια νιώθει ανυπεράσπιστο,ανασφαλές και δυστυχισμένο. Τα όρια μπορούν να θεσπιστούν από τη νηπιακή ηλικία. Όσο νωρίτερα το παιδί μάθει να λειτουργεί σε όρια, τόσο πιο ευτυχισμένο θα είναι στη μετέπειτα ζωή του. Σε καμία περίπτωση τα όρια δεν ταυτίζονται με τη σωματική τιμωρία αλλά με τη βελτίωση επικοινωνίας μεταξύ γονιού-παιδιού . Οι κανόνες πρέπει να μπαίνουν: Ξεκάθαρα,  π ροσπαθούμε να κάνουμε μια συμ

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Τι είναι η λεπτή κινητικότητα; Ποια ειδικότητα ασχολείται με την ανάπτυξη της; Ποίες δραστηριότητες μπορούν να ακολουθήσουν οι γονείς; Η λεπτή κινητικότητα, περιέχει όλους  εκείνους τους μικρούς μύες  του σώματος των παιδιών, που γράφουν, κρατάνε αντικείμενα, ντύνονται. Συγκεκριμένα, άπτεται στον έλεγχο και στις κινήσεις των δαχτύλων. Είναι μύθος ότι η λεπτή κινητικότητα χρησιμοποιείται μόνο για τη γραφή, καθώς είναι χρήσιμο για ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητας των παιδιών. Η δεξιότητα της λεπτής κινητικότητας αναδύεται στην νηπιακή ηλικία και έως τη σχολική θα πρέπει να έχει κατακτηθεί. Όταν εντοπίζουμε δυσκολία στη λεπτή κινητικότητα θα πρέπει να απευθυνόμαστε σε εργοθεραπευτή. Κάποιες δραστηριότητες που μπορούν να κάνουν οι γονείς΄μαζί με τα παιδιά  για την ανάπτυξη της λεπτής κινητικότητας είναι οι κάτωθι: "Πλάθω κουλουράκια".  Χρησιμοποιείστε πλαστελίνη και κάντε διάφορες κατασκευές, καθώς ενδυναμώνουν τα χέρια αφού το

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Άραγε οι παιδικοί φόβοι είναι φυσιολογικοί; Ποιοι είναι οι πιο συνηθισμένοι; Που μπορούμε να απευθυνθούμε εάν μας ανησυχεί η εκδήλωση των φόβων; Είναι φυσιολογικό τα παιδιά αφενός αναπτύσσοντας τις κοινωνικές, τις κινητικές, τις γνωστικές και τις συναισθηματικές δεξιότητες και αφετέρου την όλο ένα και αυξανόμενη επαφή με το περιβάλλον να εκφράζουν κάποιους φόβους. Η ηλικία που κορυφώνεται η ένταση είναι από 2 χρονών έως 6 ετών. Να σημειωθεί πως κάθε φόβος εκδηλώνεται διαφορετικά από παιδί σε παιδί ακόμα και ίδιας ηλικίας. Οι φόβοι των παιδιών μπορεί να προέρχονται από δικές του εμπειρίες(Πχ: Δάγκωσε το παιδί ένα σκύλο και μετά από αυτό το περιστατικό το παιδί φοβάται το σκύλο) ή από συμπεριφορές μιμούμενοι από τους γονείς (Πχ:η μαμά φοβάται το σκοτάδι). Οι πιο χαρακτηριστικοί  παιδικοί φόβοι είναι: Να μην αποχωριστούν το βασικό φροντιστή και ειδικά τη μαμά τους.  Ο φόβος αυτός κορυφώνεται στα 2 έτη καθώς τα παιδιά θέλουν αποκλειστικό χρόνο με

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Τι είναι η δυσλεξία; Σε ποια ηλικία μπορούμε να τη διαγνώσουμε και από ποιόν; Πως αντιμετωπίζεται; Η δυσλεξία είναι μια μαθησιακή δυσκολία με ελλείμματα  κυρίως στην ανάγνωση και στο γραπτό λόγο. Να σημειωθεί ότι τις περισσότερες είναι ανεξάρτητη της νοημοσύνης και δεν σχετίζεται με τον προφορικό λόγο όπως, θεωρούν πολλοί. Εμφανίζεται περισσότερο στα αγόρια με αναλογία 4:1 και οι αιτίες δεν έχουν προσδιοριστεί ακόμα. Τα βασικά συμπτώματα είναι: Δυσκολίες στην ανάγνωση και στο νόημα του κειμένου.  Τα παιδιά συχνά συλλαβίζουν, προσθέτουν η μαντεύουν λέξεις,  αγνοούν τα σημεία  στίξης χωρίς να καταλαβαίνουν τι διαβάζουν. Αδυναμία στην ορθογραφία . Τα παιδιά ενώ γνωρίζουν τους κανόνες ορθογραφίας,  δεν μπορούν να τους εφαρμόσουν. Κάνουν συχνά τα ίδια λάθη. Δυσχέρεια στον προσανατολισμό. Τα παιδιά δεν μπορούν να διακρίνουν δεξί-αριστερό ή να προσανατολιστούν στον μήνα και στην εποχή που βρισκόμαστε. Διαταραχή της μνήμης. Τα παιδιά δυσκολε

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Είναι φυσιολογική η αδερφική ζήλια; Πως μπορούν να την αντιμετωπίσουν οι γονείς; Που μπορούν να απευθυνθούν εάν ανησυχήσουν; Πολλές φορές οι γονείς ανησυχούν όταν διακρίνουν σημάδια ζήλιας μεταξύ  αδερφών. Μήπως θα ήταν χρήσιμο να έκαναν και οι ίδιοι μια αναδρομή στο παρελθόν με τα δικά τους αδέρφια, ώστε να απενοχοποιηθούν και να καταλάβουν καλύτερα τα παιδιά τους; Η ζήλια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που το βιώνουν και τα παιδιά ειδικά στην ηλικία 2-4 ετών, αφού βρίσκονται ακόμα σε εγωκεντρικό στάδιο και πιστεύουν ότι ο κόσμος γυρνάει αποκλειστικά γύρω τους. Τα παιδιά μπορούν να εκδηλώσουν το συναίσθημα της ζήλιας με   τρεις κύριες συμπεριφορές : Επιθετικότητα. Το  παιδί που ζηλεύει εκφράζει σωματική-λεκτική βία απέναντι στο μέλος που ζηλεύει ή ακόμα και προς τους γονείς. Προσκόλληση. Ξαφνικά το παιδί παρουσιάζει άγχος αποχωρισμού από τους βασικούς φροντιστές και δεν θέλει να τους αποχωριστεί για να πηγαίνει σε μέρη που μέχρι πρότερος

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη "'Έλα τώρα είσαι μεγάλος πια...Σταμάτα να βρέχεσαι πάνω σου" Πότε είναι η κατάλληλη ηλικία  για να προσπαθήσουν οι γονείς να κόψουν την πάνα; Πως μπορούμε να κάνουμε την εκπαίδευση τουαλέτας να μοιάζει παιχνίδι; Πριν ξεκινήσουμε το άρθρο, θα ήθελα να επισημάνουμε ότι η εκπαίδευση τουαλέτας έγκειται στην ειδικότητα της εργοθεραπεία ς. Επιπλέον συμβουλές μπορείτε να παίρνετε και από τον οικογενειακό σας παιδίατρο. Η εκπαίδευση τουαλέτας συνίσταται να ξεκινά όταν το παιδί αρχίζει: -Να καταλαβαίνει οδηγίες. -Να μπορεί να ντυθεί και να ξεντυθεί -Να επικοινωνεί με τους φροντιστές. -Να περπατάει. -Να θέλει να μιμείται ενήλικους. -Να μπορεί να συγκεντρώνεται για ένα χρονικό διάστημα για να παίξει. -Να εκφράζει τις βασικές του ανάγκες. -Να γνωρίζει τι είναι τουαλέτα και πότε τη χρησιμοποιούμε. Η κατάλληλη ηλικία έναρξης λοιπόν είναι γύρω στους 18-30 μηνών. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν αρχίσει η εκπαίδευση το παιδί να είναι σε φάση

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Ποιες προμαθηματικές δεξιότητες θα πρέπει να έχει κατακτήσει ένα παιδί ώστε να πάει Πρώτη Δημοτικού; Πως μπορούμε να τις ενισχύσουμε; Με τον όρο  προ-μαθηματικές δεξιότητες  εννοούμε έννοιες που τα παιδιά αποκτούν διαδοχικά και καθώς κατακτούν τα αναπτυξιακά στάδια. Στην ηλικία των 24 μηνών αρχίζουν να κατανοούν τους αριθμούς και τη μονάδα, ενώ στους 36 μήνες μπορούν και μετρούν. Οι προμαθηματικές δεξιότητες που ένα παιδί θα πρέπει να έχει κατακτήσει στην ηλικία των 6 ετών είναι οι παρακάτω: η δεξιότητα της ταξινόμησης και η ομαδοποίηση Αναγνώριση μεγεθών (μικρό-μεγάλο). Αντίληψη των αριθμητικών ποσοτήτων (λίγα-πολλά). Αναγνώριση των αριθμών καθώς και τη σειρά τους. Θα πρέπει να γνωρίζει τους αριθμούς από 1-20. Αντίληψη των αριθμητικών ποσοτήτων. Να μπορεί να δίνει 10 αντικείμενα και παραπάνω.  Καταμέτρηση αντικειμένων.  Σειροθέτηση. Γνώση των βασικών χρημάτων. Οι γονείς μπορούν να  ενισχύσουν τις προμαθηματικές δεξιότητες  με διάφορες

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Η ανάπαυλα του καλοκαιριού σε λίγο καιρό τελειώνει. Μαθητές και γονείς αγχώνονται για τη καινούρια σχολική χρονιά που έρχεται γεμάτη υποχρεώσεις αλλά και προσδοκίες! Άραγε ποιους παράγοντες θα πρέπει να προσέξουν οι γονείς, ώστε να επέλθει η ομαλή προσαρμογή και κατά-επέκταση και η  σχολική επιτυχία; Να σημειώσουμε ότι κάθε οικογένεια είναι μοναδική και διαφορετική  και τα παρακάτω που ακολουθούν προσαρμόζονται σύμφωνα με τις ανάγκες της! Οργανώστε κατάλληλα το χώρο μελέτης του παιδιού. Επιλέξτε ένα σταθερό δωμάτιο μελέτης με λιτή διακόσμηση και κατάλληλα έπιπλα. Τα έπιπλα θα πρέπει να αποτελούνται από ένα γραφείο με απαλά χρώματα και μια καρέκλα μη περιστρεφόμενη για να μην αποσπά το παιδί. Ιδανικά, το γραφείο θα πρέπει να τοποθετηθεί δίπλα στο παράθυρο ώστε να υπάρχει κατάλληλος φωτισμός. Προγραμματίστε το ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού.  Αναρτήστε σε έναν πίνακα ανακοινώσεων το ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού καθώς και το πρόγραμμα μελέτης

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Τι είναι η φωνολογική επίγνωση; Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να την αναπτύξουν; Η φωνολογική επίγνωση είναι η ικανότητα του παιδιού να αναγνωρίζει  ήχους-γράμματα φθόγγους που αποτελείται μια λέξη, τόσο προφορικά όσο και γραπτά. Η προφορική φωνολογική επίγνωση συνίσταται  στα παρακάτω: Πως ξεκινάει η λέξη Πως τελειώνει η λέξη Από ποια γράμματα αποτελείται η λέξη Να μπορεί να βρει μια λέξη που αρχίζει/τελειώνει από συγκεκριμένα γράμματα  Να αναγνωρίζει την διαδικασίας της  ομοιοκαταληξίας Η γραπτή φωνολογική επίγνωση αποτελείται από τα παρακάτω: Να μπορεί να συνθέτει γραπτά συλλαβές (Πα-Τα κτλ) Να γνωρίζει να γράφει τα γράμματα(μικρά και κεφαλαία) Να μπορεί να κάνει τις συλλαβές λέξεις Να προσθέτει και να αφαιρεί μέρος των λέξεων Να σημειωθεί ότι αρχικά αναπτύσσετε η προφορική φωνολογική επίγνωση και στη συνέχεια η γραπτή. Η προφορική φωνολογική επίγνωση αναδύεται στη προσχολική ηλικία και η γραπτή στη πρώτη σχολική ηλικία.

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Η αντιγραφή κάποιες φορές είναι μια επίπονη διαδικασία για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες που μπορεί να τους επιφέρει αντιδραστικότητα ως προς όλες τις δραστηριότητες γραφής. Συχνά τα παιδιά δεν προλαβαίνουν να αντιγράψουν από τον πίνακα ή κάνουν λάθη από την αντιγραφή του βιβλίου στο τετράδιο. Κάποια χαρακτηριστικά  δυσκολιών  στην αντιγραφή είναι τα εξής: Παράλειψη-εισαγωγή-επανάληψη γραμμάτων και λέξεων. Μουντζούρες και άσχημα γράμματα. Καθρεφτική γραφή γραμμάτων (πχ 3-ε). Υπερβολικό χρόνο για την εκτέλεση της δραστηριότητας. Παράλειψη σημείων στίξης.  Αγνόησή τονισμού. Μη τήρηση αποστάσεων μεταξύ λέξεων. Χάσιμο σειράς. Ένα χαρακτηριστικό που είναι λίγο διφορούμενο στις μέρες μας  στα λάθη της αντιγραφής είναι η αντίθετη φορά  κατασκευής των γραμμάτων. Εδώ θα επισημάνουμε ότι για εμάς η φορά θα πρέπει να είναι λειτουργική. Για τις δυσκολίες στην αντιγραφή, αφενός οι γονείς θα πρέπει να απευθυνθούν σε οφθαλμίατρο ώστε, να αποκλε

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Οι προ γραφικές ασκήσεις είναι απαραίτητες για το παιδί,  αφενός για την εκμάθηση γραμμάτων-αριθμών και αφετέρου για την εμπέδωση της αλληλουχίας των κινήσεων που χρειάζεται για να επιτευχθεί ένα γράμμα ή ένας αριθμός. Υπεύθυνος για την ενίσχυση των προ γραφικών δεξιοτήτων είναι ο εργοθεραπευτής σε συνεργασία με τον ειδικό παιδαγωγό. Να σημειωθεί ότι οι προ γραφικές δεξιότητες αναπτύσσονται από την ηλικία των 3 ετών και έως τη φοίτηση στη Πρώτη Δημοτικού θα πρέπει να έχουν αναπτυχθεί σημαντικά. Πως μπορούμε όμως να ενισχύσουμε τις προ γραφικές δεξιότητες; Tι υλικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε; Χρησιμοποιείστε πλαστελίνη ή πηλό.  Βάλτε πρώτα το παιδί να γράψει σε αυτά τα εναλλακτικά υλικά γράμματα, αριθμούς ή ακόμα και το όνομα του, ώστε να του φανεί ελκυστική η δεξιότητα της γραφής. Χρησιμοποιείστε δαχτυλομπογιές ή άμμο.  Οι δαχτυλομπογιές και η άμμο όπως και η πλαστελίνη και ο πηλός είναι αφενός ελκυστικά υλικά γραφής και αφετέρου μαθαίνουν κ

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη  Τα παιδιά μαθαίνουν τις εποχές στα 4-5 έτη. Να σημειωθεί ότι μέχρι τη φοίτηση τους στην Πρώτη Δημοτικού θα πρέπει να τις έχουν κατακτήσει. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν την εκμάθηση, παράλληλα με τη δουλεία που κάνουν οι νηπιαγωγοί στο σχολείο. Κάποιοι τρόποι λοιπόν είναι οι εξής: Ακούστε, τραγουδάκια μαζί με το παιδί για τις εποχές. Διαβάστε,   παραμύθια με εικόνες των εποχών στα παιδιά. Ζωγραφίστε, μαζί με το παιδί τα χαρακτηριστικά στοιχεία των εποχών. Φτιάξτε χειροτεχνίες για κάθε εποχή (Πχ: Πάρτε ένα χαρτόνι κ φτιάξτε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο για το Χειμώνα ή έναν ήλιο για το Καλοκαίρι). Κόψτε εικόνες από περιοδικά και κάντε κολλάζ τις εποχές. Οι εικόνες μπορεί να περιέχουν ακόμα και ρούχα. Ξεχωρίστε  τα καλοκαιρινά και τα χειμερινά ρούχα μαζί με τα παιδιά σας Ταυτίστε    σημαντικά γεγονότα του παιδιού με εποχές (Πχ:γενέθλια, γιορτές κτλ) Καλή διασκέδαση!       

Γράφει η Παπαδοπούλου Ειρήνη Τι είναι οπτικοποιημένο πρόγραμμα μελέτης; Πότε μπορεί να τηρηθεί; Ποια είναι τα οφέλη; Το οπτικοποιημένο πρόγραμμα μελέτης είναι όταν το παιδί σε συνεργασία με το γονιό, γράφει το πρόγραμμα της καθημερινής του μελέτης σε έναν πίνακα ή σε ένα χαρτί. Το παιδί όταν τελειώνει την μία δραστηριότητα τη σβήνει και προχωράει στην επόμενη. Μπορεί να τηρηθεί, όλες τις μέρες που διαβάζει το παιδί. Να σημειωθεί ότι είναι σημαντικό να υπάρχει συνέπεια απέναντι στο πρόγραμμα και προσπάθεια για εφαρμογή. Θα βοηθούσε να γινόταν σε μια σταθερή ώρα, χωρίς να διακόπτετε από άλλες ασχολίες. Στην αρχή ίσως ο γονιός μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολίες στην εφαρμογή αλλά δεν πρέπει να παραιτηθεί. Η κάθε οικογένεια μπορεί να το προσαρμόσει ανάλογα με τις ανάγκες της. Τέλος, να σημειωθεί ότι η απόδοση σχετίζεται με την προσπάθεια του παιδιού να φέρει εις πέρας την δραστηριότητα και όχι με τα λάθη που κάνει. Παράδειγμα Προγράμματος Μαθήματα